امروزه با پیشرفت روز افزون تکنولوژی و دسترسی حداکثر جامعه به تجهیزات رایانه ای شاهد گسترش مقوله ای به نام آموزش مجازی یا آموزش الکترونیکی هستیم. آموزش مجازی که مجموعه وسیعی از نرم افزارهای کاربردی و روشهای آموزشی شامل آموزش مبتنی بر رایانه، کلاسهای درس مجازی ، آموزش مبتنی بر وب وغیره است، نقطه عطف همگرایی آموزش و اینترنت شناخته می شود.به مرور زمان آموزش مجازی با هدف ارتقای دانش و مهارتهای نیروی انسانی با به‌کارگیری برنامه‌ای به روز و مقرون به صرفه جایگاه خود را بین جویندگان دانش پیدا کرد. وجود مسائلی مانند هزینه کلاس های حضوری, هزینه رفت و آمد, وجود ترافیک و آلودگی و بسیاری از مشکلات معمول سبب افزایش محبوبیت آموزش های مجازی و گسترش این نوع آموزش شده است.
آموزش مجازی که ترجمه واژه Virtual Learnin است گاه با نام آموزش الکترونیک E-Learning نیز شناخته می شود و به معنی آموزشی است که در آن بخش اصلی آموزش به صورت مجازی و با استفاده از رایانه صورت می پذیرد و استاد و دانشجو به صورت فیزیکی با هم ارتباط ندارند و محتوای آموزشی با استفاده از روش های الکترونیکی به دانشجو منتقل میشود به همین دلیل این آموزش ها تنها محدود به صفحات وب نیستند و با ارائه مباحث و دروس به شکل مجموعه نصاویر و یا ویدئو های آموزشی, فایل های صوتی, ارتباط با استاد بصورت آنلاین و معرفی برخی از صفحات وب مربوط به بحث, تنوع بیشتری به محیط یادگیری می دهند و فرد اشتیاق بیشتری برای ادامه یادگیری خواهد داشت. همچنین آموزش مجازی به دلیل تمرکز بالاتر بر روی مباحث مورد نظر, بازدهی بیشتری نسبت به کلاس های حضوری دارد.
روش ها و سبک های آموزش مجازی
با توجه به نوع مطلب آموزشی, روش ها و سبک های آموزش مجازی به انواع مختلفی تقسیم می شود:
1.آموزش توسط صفحات وب
این نوع از آموزش اگرچه هزینه کمتر و گاهی کاملا رایگان دارد ولی حجم اطلاعات کمی را به دانشجو منتقل میکند. علاوه بر این یکنواخت بون این نوع آموزش برای فرد خسته کننده بوده و سطح یادگیری وی را کاهش می دهد.
2. آموزش به وسیله فایل های ساده
اکثرا برای اموزش دروس تئوری از این نوع اموزش استفاده می شود. در این روش فایل های ساده ای با محتوی صوت, تصاویر و تصویر و متن و گاهی تمام موارد در اختیار دانشجو قرار میگیرد.
3. آموزش به وسیله فایل های ویدئویی
این نوع از آموزش مجازی برای آموزش مهارت ها و یا آموزش های حرفه ای استفاده می شود.
4.آموزش به وسیله فایل های تعاملی
فایل های تعاملی مانند فرایند پرسش و پاسخ در کلاس های درس حضوری عمل می کنند. حین آموزش سوالات مرتبط یا هر بخش از مبحث آموزشی از فرد پرسیده می شود که پس از پاسخگویی, آموزش از سر گرفته می شود. این نوع آموزش از بهترین سبک های آموزش مجازی است.
مزایای آموزش مجازی
آموزش مجازی هم برای فرد و هم برای جامعه مزایای بسیاری دارد. از جمله:
1. صرفه جویی در زمان
عدم حضور استاد و دانشجو در کلاس درس سبب صرفه جویی در زمان رفت و آمد و همچنین صرفه جویی در هزینه رفت و آمد می شود.
2.صرفه جویی در هزینه ها
هزینه تولید محتوای آموزش مجازی از محتوای آموزش حضوری کمتر است. همچنین می توان با افزایش مخطبان و ارائه این محتوی در دفعات بالا هزینه های تولید را کاهش داد. به این صورت کم کم هزینه های پرداختی برای دانشجویان هم کاهش می یابد.
3.جذابیت بیشتر برای مخاطب
به دلیل استفاده از فایل های چند رسانه در ارائه مطالب, مباحث ارائه شده یکنواخت نخواهند بود و برای فرد جذابیت بیشتری خواهند داشت.
4. به روز بودن
به دلیل سرعت بالای ارائه مطالب مورد نظر و عدم صرف زمان برای تشکیل کلاس ها و فرایند چاپ و..محتوی آموزشی همیشه به روز است.
5.تنظیم زمان
مخاطب می تواند براساس برنامه و شرایط خود زمان استفاده از مطالب آموزشی را تنظیم کند و نیازی به برنامه ریزی های از پیش تعیین شده و لغو باقی برنامه ها نیست.
6.نا محدود بودن تعداد مخاطبین
در کلاس های درس حضوری بنابر شرایط مکان و کلاس درس, تنها تعداد محدودی از دانشجویان می توانستند از مطالب آموزشی بهرمند شوند حال آنکه در آموزش مجازی این محدودیت ها وجود ندارند.
7. یادگیری بدون استرس
در آموزش های مجازی افراد بدون اینکه خود را در معرض قضاوت دیگران قرار دهند و استرس این قضاوت ها را داشته باشند از مطالب آموزشی استفاده میکنند.
8. در هر زمان و هر مکان
آموزش مجازی وابسته به زمان و مکان استفاده از مطالب آموزشی نیست و افراد می توانند در هر ساعت و هر زمانی از این آموزش ها بهره مند شوند و حتی در مسافرت ها نیز خللی در روند آموزش آن ها وارد نمی شود.
9.مطالعه به دفعات مورد نیاز
دانشچویان می توانند در مطلب آموزشی مورد نیاز را به دفعات مرور کنند و کاملا آن را دریافت کنند.
10. جدیدترین روش های آموزش
در آموزش مجازی برخلاف کلاس های درس حضوری, از جدیدترین روش های تدریس و انتقال مطالب استفاده می شود.
در عصر حاضر که تکنولوژی ها به بهبود زندگی افراد کمک کرده اند و تمام جنبه های زندگی انسان را تحت تاثیر قرار داده اند, پیشرفت روش های آموزشی برای ارتقای کیفیت مطالب ارائه شده به مخاطبین یک امر ضروری است.